اولین لایو آموزشی دوره هشتم انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران با عنوان «روش ردیابی چشم در حوزه تعامل انسان و رایانه» در تاریخ 28 دی ماه 1400 با حضور دکتر میترا صمیعی (دبیر جلسه) و دکتر مهدی زاهدی (مهمان) در ساعت 20 برگزار شد.
ابتدا دکتر صمیعی توضیحاتی درباره لایوهای آموزشی انجمن در دوره‌های پیشین و ادامه آن با سرپرستی دکتر مریم اسدی در کمیته آموزش دوره هشتم داشتند. پس از آن با معرفی مهمان برنامه نشست شروع شد. دکتر صمیعی با اشاره به اینکه حوزه تعامل انسان رایانه نیازمند روش‌های نوین و قابل اتکا به صورت تجربی هستند، به مجموعه نشست‌های تخصصی در این رابطه با حضور دکتر محمد زره‌ساز اشاره داشتند. تأکید ایشان بر ضرورت آگاهی و اطلاع از روش‌های استاندارد، دقیق و متفاوت برای انجام پژوهش میان رشته‌ای در این حوزه بود؛ زیرا به نظر می‌رسد که اعضاء هیئت علمی و دانشجویان نسبت به این شرایط بی اطلاع یا اینکه کم اطلاع هستند و به کارگیری روش‌های جدید به پشتکار، تلاش و همکاری بین رشته‌ای وابسته است. همچنین ایشان برپایی آزمایشگاه‌های تخصصی در این حوزه را در گروه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی ضروری دانستند. دکتر زاهدی با تأیید سخنان مجری برنامه در رابطه با فقدان آگاهی نسبت به روش‌های جدید پژوهش در حوزه تعامل انسان رایانه، صحبت‌های خود را در سه دسته تقسیم بندی کرد. دسته نخست اشاره ای گذرا بر روش‌های پژوهش حوزه تعامل انسان رایانه و دسته بندی متنوع این حوزه بود؛ نگاه به تعامل انسان و رایانه و تغییری که در این فرایند در ادراک و در نتیجه فرایندهای ذهنی کاربر رخ می‌دهد قسمت بعدی سخن ایشان بود و در نهایت بر روش ردیابی چشم و بنیان‌های علمی آن مروری شد.
در بخش نخست صحبت‌های ایشان، چرایی انجام پژوهش در تعامل انسان و رایانه (پیش بینی و توصیف رفتار کاربر)، روش‌های تجربی (کمی) و غیرتجربی (کیفی)، انواع روش‌های پژوهش خاص در حوزه تعامل انسان رایانه، زمان و بستر انجام پژوهش در این حوزه، برخی از رایج‌ترین و پر استفاده‌ترین روش‌های پژوهش در تعامل انسان و رایانه و در نهایت تقسیم‌بندی‌های گوناگونی که می‌توان از این روش‌ها بر مبنای نوع داده و محل اجرا داشت، طرح شد.
بخش دوم گفتگو، با اشاره به چرخه تفکر (Think, Cognition)، احساس (Feel, Emotion) و اجرا (Act, Action) در رفتار انسان و انواع حواسی که در تعامل انسان و رایانه توسط کاربر استفاده می‌شوند، شروع شد. سپس با تأکید بر اینکه امروزه ما حجم زیادی از خدمات و نیازهای روزمره مان را از طریق مجموعه ای از سامانه‌ها (عمدتا تحت وب) برآورده می‌کنیم بر سه واقعیت (پویش صفحات، انتخاب معقول، تلاش کمترس) تعامل در وب اشاره شد. همچنین وضعیت کاربر حین تعامل که همراه با Action و Recognition و تغییر در وضعیت ذهنی و دانشی است مرور شد.
در بخش پایانی به دلیل کمبود زمان، قرار شد تا مباحث پایه درباره ردیابی چشم بیان شود و با هماهنگی کمیته آموزش انجمن و سرکار خانم دکتر اسدی، کارگاه آموزشی با جزئیات عملی و زمان بیشتر برنامه ریزی و اجرایی شود. دکتر زاهدی اساس روش ردیابی چشم را بر مبنای فرضیه چشم ذهن معرفی کردند که در آن هر فرایند شناختی در ذهن انسان قابل بررسی از طریق چشم می‌باشد زیرا بین عصب بینایی و فرایندهای مغزی اتصال سریع، بی واسطه و مستقیم وجود دارد. ایشان با اشاره به دو اصطلاح متغیرهای بالا به پایین (Top down) و پایین به بالا (Bottom up) تأکید کردند که واکنش‌های ذهنی ما نسبت به محیط اطراف ترکیبی از این دو نوع متغیر است. زاویه دیداری (130 درجه عمودی و 200 درجه افقی) انسان و محدودیت‌های آفرینشی آن نکته دیگری بود که در صحبت‌های دکتر زاهدی مطرح شد. در پایان ایشان مجموعه سنجه‌هایی که از طریق ردیابی چشم بدست می‌آید را معرفی کردند که شامل پرش (Saccade)، خیره شدن (Fixation)، مسیر پیمایش (Scan path)، پلک زدن (Blink)، باز شدن مردمک چشم (Pupil dilation) می‌شد.
