ابعاد مختلف واگذاری کتابخانه‌های عمومی در نشست علمی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی

 

به گفته فرامرز مسعودی دبیر کمیته برنامه‌ریزی و ارزشیابی انجمن در نشست، برگزاری این نشست در چارچوب اهداف و رویکردهای انجمن در خصوص مسائل و موضوع‌های مهم مربوط به جامعه کتابداری و اطلاع‌رسانی کشور بوده است که با همت کمیته کتابخانه‌های عمومی و کمیته همایش‌های انجمن طرحریزی و اجرا شده است. وی با اشاره به گفته‌های اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص احتمال واگذاری اداره کتابخانه‌های عمومی به شهرداری‌ها، یادآور شد، رویکرد انجمن در باره موضوع‌های مهمی که در حوزه فعالیت انجمن قرار دارند به دو گونه است؛ در برخی موضوع‌ها مانند حذف پست کتابدار در وزارت آموزش و پرورش، رویکرد انجمن موضع‌گیری صریح است که در این مورد مخالفت انجمن با این تصمیم را شاهد بودیم. اما در برخی موضوع‌های دیگر مانند همین موضوع واگذاری کتابخانه‌های عمومی، با توجه به اینکه از سویی موضوع کتابخانه‌های عمومی در حوزه فعالیت انجمن از اهمیت زیادی برخوردار بوده و از سوی دیگر موضوع ماهیتی چند جنبه‌ای داشته و تصمیم‌گیری صرفاً در اختیار یک دستگاه واحد نیست، نقش و رویکرد انجمن ایجاد فضا و بستر مناسب برای طرح دیدگاه‌ها و نظرهای گوناگون از ابعاد مختلف است تا بدین وسیله زمینه‌های لازم را برای تصمیم‌گیری صحیح و مبتنی بر واقعیت‌ها توسط دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط فرآهم سازد.

به گزارش دبیر کمیته برنامه ریزی و ارزشیابی انجمن، این نشست با استقبال خوب اعضای نشست مواجه شد و ضرورت تداوم آن‌ها از سوی اعضا مورد تاکید قرار گرفت. فرامرز مسعودی همچنین در نشست تغییر ساختار کتابخانه‌های عمومی، ضمن تاکید مجدد بر هدف نشست، از حاظران خواست تا در پرسش‌ها و اظهارنظرهای خود وارد نقد عملکرد سازمان‌ها نشوند. وی اضافه کرد با قولی که از مسئولان اجرایی مربوط گرفته است، امیدوار است در نشست‌های مشابه بعدی بتوانند در فضایی متعادل و معقول به نقد عملکرد دستگاه‌های مربوط بپردازند.

به گزارش دبیر کمیته برنامه‌ریزی و ارزشیابی انجمن، چکیده نظرهای اعضای نشست روز سه شنبه را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

  • دکامئی: هنگام تصویب آخرین قانون مربوط به اداره کتابخانه های عمومی در سال 1382، مطالعات امکان سنجی صورت گرفته است که در موضوع تصمیم‌گیری برای واگذاری کتابخانه‌های عمومی باید به آن مطالعات توجه کرد.
  • خندان: اداره کتابخانه های عمومی توسط شهرداری ها مسبوق به سابقه بوده و حتی در اولین قانون بلدیه مصوب سال 1286، تاسیس و اداره کتابخانه های عمومی در زمره وظایف شهرداری دیده شده است. بنابراین در تصمیم‌گیری‌ها باید به سابقه موضوع و ضرورت های رسیدن به قانون فعلی (نهاد کتابخانه های عمومی) توجه کرد.
  • دکامئی: در موضوع واگذاری باید ظرفیت‌ها و امکانات شهرداری‌های همه کشور را به طور واقعی برآورد و در نظر گرفت و تنها شهرداری‌‌های شهرهای بزرگی مانند تهران را مبنا قرار نداد.
  • دکامئی: واگذاری کتابخانه‌های عمومی به شهرداری‌ها ممکن است مشکل تعدد مراکز متولی را کاهش یا حل کند، اما ممکن است مشکلات دیگری را به وجود آورده و یا سایر مشکلات فعلی همچنان ادامه یابند.
  • معلمی: مجموعه واکنش‌ها و اظهارنظرهای اخیر در باره موضوع واگذاری، نشان می‌دهد که بین حوزه اجرایی و مسائل آن با حوزه آکادمیک شکاف نسبتاً عمیقی وجود دارد که برگزاری چنین نشست‌هایی از سوی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی می‌تواند به از میان رفتن این شکاف کمک کند.
  • معلمی: ممکن است برخی مشکلات به عملکردها و رویکردهای مدیریتی مربوط باشد و ناشی از ساختار نباشد.
  • افشار: حداقل در این مورد به خصوص عملکردها از ساختار جدا نبوده و به بیانی دیگر عملکردها نیز ناشی از ساختار هستند.
  • معلمی: نمی‌توان با قطعیت گفت که ساختار متمرکز نادرست و فسادآور است. در مواردی ساختار متمرکز یاری‌کننده و حلال مشکلات است.
  • معلمی: نمی‌توان در موضوع واگذاری به تجربه کشورهای دیگر استناد کرد زیرا شرایط هر کشور و جامعه با کشور و جامعه دیگر متفاوت است. در این باره باید با توجه به واقعیت‌های جامعه ایران توجه کرد.
  • افشار: به هر حال هدف مطالعات تطبیقی هم همین است و از مقایسه می‌توان برای الگوبرداری و اصلاح و بهبود استفاده کرد.
  • معلمی: با توجه به عدم اجرای صحیح و تمام و کمال قانون فعلی در بخش نیم‌درصد شهرداری‌ها، نمی‌توان در باره قانونی که هنوز به درستی اجرا نشده است ارزیابی منفی داشت.
  • معلمی: از لحاظ فرآیند قانونی انتقال، این موضوع دست‌کم به 2 تا 3 سال زمان نیاز دارد.
  • افشار: هدف بهبود خدمات به کاربران و بهبود وضعیت کتابداران و مدیران محلی است و هدف نفس واگذاری نیست. واگذاری زمانی قابل پذیرش است که امکان بهبودها در آن متصورباشد.
  • معلمی: شرایط مورد نظر شما (دکتر افشار) با واگذاری به شهرداری‌ها محقق نمی‌شود.
  • افشار: ساختار فعلی شدیداً تمرکزگرا است. حتی فرآیندهایی مانند مجموعه‌سازی، وجین و تشویق و تنبیه در اختیار مدیران و کتابداران محل نیست و همه تصمیم‌گیری‌ها در اختیار ستاد است.
  • خندان: این یک رویکرد غلط است که به محض مشاهده برخی مشکلات به حل آن‌ها را منوط به تغییر ساختار می‌پنداریم، آن‌هم بدوت توجه به سوابق. مشکل اصلی در ساختار و حتی عملکردها نیست، بلکه مشکل در سردرگمی اجتماعی است. هنوز در باره نقش کتابخانه‌های عمومی در جامعه اجماع ملی وجود ندارد. مشکلات گذار از سنت به مدرنیسم خواه ناخواه روی رویکردهای اداره کتابخانه‌های عمومی و ساختارهای آن تاثیر می‌گذارند. برنامه‌ریزی برای کتابخانه‌های عمومی باید ذیل موضوع توسعه تعریف شود.
  • معلمی: دغدغه اصلی شهرداری‌ها عمران و نگاه به فرهنگ در اولویت مراجع رسیدگی به عدم اجرای قانون نیم‌درصدها کم‌رنگ است. غیر از مراجع، انجمن هم باید در زمینه اجرای قانون به نهاد کمک کند.
  • خندان: تغییر سیاست‌ها مهم‌تر و موثرتر از تغییر ساختار است. به هر حال نهاد یک دستگاه تخصص‌گرا و منسجم است.
  • افشار ساختار نهاد نظارتی و هدایتی نیست بلکه تصدی‌گرایانه و تمرکزگراست.

 

آخرین اخبار