مدرسه تابستانی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران با موضوع کارآفرینی و اشتغال در تاریخ اول تا سوم مرداد ماه 1401 و با مشارکت برجسته ترین فعالان حوزه کسب و کار و صاحب نظرات فعال در بخش اشتغال و کارآفرینی بصورت مجازی برگزار شد. هدف از برگزاری اولین دوره مدرسه تابستانی ارائه ایده، معرفی فرصت ها، تغییر نگرش دانشجویان و دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی به کار و اشتغال در شرایط امروز و معرفی فرایندهای جدید کسب و کار و ایجاد شبکه ارتباطی حرفه‌ای بوده است. در عرصه کارآفرینی و اشتغال، ترسیم مسیر یادگیری، ایجاد زیرساخت های مفهومی و کاربردی و کسب دانش و مهارت درباره کسب و کار و کارآفرینی عنصری مهم و ضرروی است. با توجه به اینکه کمیته آموزش انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران از سال گذشته و با تشکیل کارگروه تخصصی در این زمینه اقدام به انجام مطالعات مقایسه‌ای و رصد دقیق وضعیت اشتغال دانش آموختگان این رشته تحصیلی داشته است، تلاش نمود با در نظر گرفتن دغدغه دانشجویان، دانش آموختگان و همچنین نیازهای بازار کار در این سه روز به مباحث زیر بپردازد. قلب اقتصاد دانش بنیان شرکت های دانش بنیان هستند. شرکت های دانش بنیان از نظر ساختار شرکت های کوچک و متوسط هستند. دانش اصلی ترین دارایی این شرکت هاست، نسبت نیروی متخصص در این شرکت ها بالاست. تحقیق و توسعه فرایندهای کلیدی در این شرکت ها را تشکیل می دهد. برای ورود به شرکت های دانش بنیان داشتن ایده و خودشناسی گام اول است. برای اینکه به یک ایده خوب برسیم اولویت دادن به مهارت، دانش و تجربیات شخصی، مشورت با فعالان و مشاوران اقتصادی، الگوبرداری از کسب و کارهای موفق، بررسی آمار واردات و صادرات، بازدید از نمایشگاه ها، تحقیق در مشاغل موردحمایت دولت و نهادهای اقتصادی، کمک گرفتن از اطرافیان، یافتن ایده از تبلیغات سازمانی و …می تواند راه حل ها باشد. می توانیم بسته به اینکه ایده ما در چه مرحله ای است از مراکز نوآوری، مراکز رشد، پارک های علم و فناوری درخواست کمک کنیم. همچنین می توان از گرنت های فناورانه هم که این مراکز ارائه می دهند استفاده کرد.
در بخش دیگر به این موضوع پرداخته شد که کارآفرینی یک فرایند است و فرایند خلق چیزی متفاوت و باارزش است. نیاز مبرم به موفقیت و انجام کارهای بزرگ، مرکز کنترل درونی قوی، گرایش به ریسک پذیری، نیاز به استقلال، میل شدید به رئیس خود بودن، خلاقیت، تحمل ابهام، حرکت شدید به سمت موفقیت، حل کننده مشکلات، خیرخواه بودن، میل به مسئولیت پذیری، توانایی کار تحت فشار و …از ویژگی کارآفرینانه است. فرایندهای کارآفرینانه شامل شناسایی و ارزیابی فرصت، تدوین طرح تجاری، تعیین منابع موردنیاز و مدیریت نتایج حاصل از فعالیت کارآفرینانه است.
موضوع دیگر مدرسه تابستانی ایجاد مدل کسب و کار از نظر تا عمل بود. یک مدل کسب و کار در واقع ابزاری مفهومی است که شامل مجموعه ای از اشیاء، مفاهیم و روابط آنها می شود تا منطق کسب و کار یک شرکت خاص را توضیح دهد. بنابراین باید توجه داشته باشیم که کدام مفاهیم و ارتباطات اجازه ارائه یک توصیف و نمایش ساده سازی شده از آن ارزشی که برای مشتریان فراهم می شود، چگونگی انجام این فرایند و عواقب مالی آن را به ما می دهد. ارزش، کاربران و مشتریان، درآمدها، محصول و خدمات، کانال، ساختار هزینه ها، قیمت، مشارکت های کلیدی، منابع و ساختارهای سازمانی از اجزای مهم مدل کسب و کار است. مدل های مختلف کسب و کار وجود دارد که عموما از مدل کسب و کار استروالدر برای ترسیم مدل کسب و کار استفاده می شود که مثال های عملی هم بیان شد.
استارتاپ ها (کسب و کارهای نوپا) و گام های راه اندازی آن مبحث دیگر این مدرسه بود. بنا به تعریف پذیرفته شده جهانی استارت آپ سازمانی است که با دارا بودن قابلیت رشد و توسعه در آینده عموماً مبتنی بر فناوری فعالیت می‌کند. مدل کسب و کاری که قابل تکرار و مقیاس پذیر باشد. راه حل نوینی ارائه دهد و برای ارائه محصول یا خدمت جدید در شرایطی که ابهام بالایی وجود دارد شکل می گیرد. به طور کلی جوینده راه حل، نوآور و خلاقانه، عدم قطعیت، مقیاس پذیری با سرعت رشد بالا و خلاق ارزش از ویژگی‌های مهم استارت‌آپ‌هاست.
به نبود آموزش کارآفرینی و اشتغال در سرفصل های علم اطلاعات و دانش شناسی اشاره شد. زمان تحصیل بهترین فرصت و امکان است که راجع به اشتغال و کارآفرینی فکر کنیم. در دانشگاه زیرساخت های زیادی وجود دارند که دانشجویان باید از این فرصت برای ایده پردازی و عملیاتی کردن ایده های خود راجع به اشتغال استفاده کنند. به قوانین ایجاد شرکت و ملاحظات مهم برای تبدیل ایده به خدمت و محصول و ایجاد شرکت اشاره شد.
از مباحث دیگر مدرسه متاورس و فرصت های آن برای ایجاد اشتغال و فرصت های شغلی در تولید محتوا بود. اشاره شد متاورس و وب 3 به عنوان آینده اینترنت است. وب 3 بر زیرساخت های اینترنت و متاورس بر تجربه و تعامل توجه دارد. متاورس یک شبکه عظیم و پایدار، سه بعدی و در لحظه، شبیه سازی هویت، اشیاء، پرداخت …، امکان حضور افراد بی شمار و حس حضور همزمان است. به فرصت هایی متاورس برای کسب و کار و برای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی تاکید شد.
در آخرین بخش از مباحث ارائه شده در مدرسه تابستانه کارآفرینی و اشتغال به بحث تولید محتوا پرداخته شد. اساساً به تهیه و تولید هر گونه محتوا اعم از متن، تصویر، صوت، فیلم و … بر اساس دانش و مهارت های فردی، تولید محتوا گفته می‌شود. در این بخش، با ارائه تعریف، انواع و دسته بندی تولید محتوا، ضمن معرفی مهارت‌های موردنیاز برای علاقمندان برای ورود به این عرصه، فرصت های متنوع و گوناگون این عرصه برای کسب درآمد معرفی شد. بر اساس آنچه دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی در راستای بازیابی و شناخت اطلاعات در طول تحصیل خود فرا می‌گیرند، این افراد با یادگیری مهارت‌های موردنیاز از جمله مهارت‌های رایانه‌ای، زبانهای خارجی، گرافیک، ترجمه و … از جمله بهترین افراد برای ورود به بخش تولید محتوا و کسب درآمد در این صنعت هستند.
در پایان، در راستای کیفی سازی برگزاری دوره‌های مرتبط با حوزه کارآفرینی و اشتغال و نیز دریافت بازخورد و نظرات شرکت کنندگان، از تمامی افراد حاضر نظرسنجی کیفی به عمل آمد که در برگزاری دوره‌های آتی مدنظر قرار خواهد گرفت.
