شرکت‌کنندگان در کنگره، به خوبی ضرورت برون‌گرایی در حرفه را در راستای دسترسی گسترده‌تر جامعه به اطلاعات کیفی و پیاده‌سازی راه‌های موثرتر برای ارائه انواع خدمات اطلاعاتی درک می‌کنند و از اعضای حرفه درخواست دارند تا بخش عمده‌ای از فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را به سوی جامعه‌گرایی سوق دهند. بر این اساس، نشست‌های پانزده‌گانه همراه با بیانیه‌های آنها در ادامه می‌آید:
۱. دسترسی آزاد به اطلاعات: از شعار تا واقعیت؛
در ایران به سیاست‌گذاری و برنامه ریزی در زمینه دسترسی آزاد به اطلاعات نیازی اساسی وجود دارد و راهکارهای عملیاتی در این رابطه بایستی تدوین گردد. برای این منظور فرهنگ‌سازی از طریق آموزش رسمی و آموزش کوتاه مدت، ایجاد زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری، مشخص شدن متولی یا متولیان دسترسی آزاد، کیفیت محتوایی، تدوین آیین نامه در سطح ملی یا دانشگاهی و نهایتاً جنبه اقتصادی به دسترسی آزاد و الگوهای مالی آن مانند دسترسی آزاد سبز در قالب واسپارگاه های سازمان و دسترسی آزاد طلایی در قالب انتشار در نشریات دسترسی آزاد مورد تأکید قرار گرفت.
۲. کتابخانه‌های دانشگاهی: نقش اعضای هیئت علمی در رونق کتابخانه های دانشگاهی؛
اعضای هیئت علمی بدون آشنایی با منابع اطلاعاتی موجود نمی توانند دانشجویان را به منابعی فراتر از جزوه کلاسی راهنمایی کنند. به عبارت دیگر، برای استفاده مؤثر و در اختیار قرار دادن قدرت انتخاب منابع یادگیری لازم است که اعضای هیئت علمی از مجموعه موجود در کتابخانه های دانشگاهی و سطح دشواری آنها متناسب با هر مقطع اطلاع داشته باشند. کتابداران دانشگاهی بدون کمک گرفتن از دانش تخصصی و نیاز اطلاعاتی اعضای هیئت علمی نمی‌توانند مجموعه ای متوازن و متناسب فراهم نمایند. رابطه بین کتابداران و اعضای هیئت علمی رابطه ای دوسویه و تعاملی است اما به دلیل پیشینه آموزشی و مهارتی اعضای هیئت علمی حرکت اولیه و کار کیفی و مؤثر باید از سوی کتابداران دانشگاهی آغاز شود و تداوم داشته باشد. لازم است برای جلب همکاری اعضای هیئت علمی از تمامی راه‌های اطلاع رسانی (اعم از سنتی و دیجیتالی) استفاده شود.
۳. مسائل دانشجویان و دانش‌آموختگان: با تاکید بر مسائل دانش‌آموختگان؛
دانشگاه ها زمینه ارتباط دانش آموختگان با دانشگاه محل تحصیل را برای دوره ای یکساله و به منظور تامین نیازهای پژوهشی ومشورتی فراهم کنند. ضرورت آشنایی با روش های کارآفرینی و شناخت قوانین بازار کار از طرف دانشگاه ها به رسمیت شناخته شود. انجمن کتابداری و اطلاع رسانی برای همراهی و همیاری در کنار دانش آموختگان برای یک تعامل دو سویه و متقابل میتواند اقدامات مفیدی انجام دهد. دانشگاه ها و سازمان های مرتبط با آموزش و اشتغال کتابداران نسبت به ایجاد و تداوم رابطه‌ای دوسویه تعهد داشته باشند. دراین راستا تشکیل کمیته یا کارگروه دانش‌آموختگان توصیه می‌شود. همچنین، مشکلات و ضعف های برنامه های درسی متناسب با نیازهای واقعی بازار بررسی و برطرف شوند و دانشجویان برای تقویت توانایی ها و مهارت های حرفه ای خود باید تلاش مضاعف داشته باشند و تنها متکی به اساتید و انجمن برای یافتن کار نباشند.
۴. کتابداران و کتابخانه های علوم پزشکی: شفاف سازی مفهوم کتابدار بالینی؛
کاملاً آگاهیم که جستجوی موثر و هدفمند اطلاعات بالینی در زمان مناسب یکی از آرمانها و اهداف پزشکان و مدیران امور درمانی کشور است و تقاضا برای دسترسی به اطلاعات بلادرنگ و موثر هم توسط بیماران و هم متخصصان حوزه سلامت افزایش یافته است. بنابراین پیشنهاد می شود فعالیت های حرفه ای کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی در عرصه سلامت و درمان در دانشگاه های علوم پزشکی کشور بازنگری شود. در آموزشهای رسمی کتابداری پزشکی کشور، سرفصل های نوینی در جهت تقویت گرایش بالینی در رشته ایجاد شود. همچنین، در نظام تحول سلامت کشور، مفهوم و جایگاه کتابدار بالینی آشکارتر و مشخص تر تعریف شود.
۵. سازماندهی دانش: چالش های ارتقاء کیفیت در سازماندهی اطلاعات؛
با توجه به تحولات گسترده در عرصه سازماندهی اطلاعات و دانش اکنون ضرورت دارد که نظامها و نرم افزارهای مورد استفاده در این زمینه مورد بازطراحی قرار گیرند تا آنچه به مفهوم واقعی محتوای اطلاعات و دانش مورد نیاز جامعه است به درستی سازماندهی شده و در دسترس نیازمندان قرار گیرد. تأکید می شود که زندگی در فضای کنونی و آینده به طور اساسی مستلزم سازماندهی و دسترسی اثربخش به اطلاعات و دانش است. در این راستا توجه به کنترل کیفیت در سازماندهی اطلاعات و دانش در سطح ملی و بویژه در نهادهای مادر مانند کتابخانه ملی ایران، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در کتابخانه های بزرگ از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
۶. مسایل شغلی کتابداران: فعالیتهای صنفی و موانع آن؛
تعریف صنف و ابعاد آن، انجمن صنفی چیست و چه اهداف و وظایفی می تواند داشته باشد، بررسی کارکردهای انجمن های علمی که کار صنفی می‌کنند و نقش نظام‌های حرفه‌ای در انجمن‌های صنفی مورد بررسی و تأکید قرار گرفت. همچنین، در پایان اعلام شد که کارگروه مطالعات صنفی در انجمن، تشکیل و از همه برای یافتن راهکار دعوت به همکاری شود.
۷. موزه ها و مسایل آن: موزه ها به عنوان سازمانهای اطلاعاتی؛
بررسی محتوای قوانین صادر شده برای حفاظت، حراست و سرویس دهی منابع موزه ای و ایجاد راهکارهایی برای دیجیتال سازی، ایجاد ارتباط عمیق و موثرتر بین نهادهای اجرایی و بدنه ی دانشگاهی به عنوان نهاد پژوهش به منظور اجرای طرح های سازماندهی و توصیفی اشیا موزه و دیجیتال سازی منابع، بررسی رهیافت ها و خلاء های مدیریتی در سازمان میراث فرهنگی و تفکیک حوزه های مطالعات گردشگری از آنها به منظور دسترسی صحیح و سرویس دهی دقیق تر به کاربران، ایجاد پایگاه‌های داده برای اطلاع رسانی موزه و اشیا موزه ای به منظور سهولت در امر تطبیق و پژوهش توسط کاربران در فضای مجازی، ایجاد تعامل بین گروه های سازماندهی اطلاعات، موزه داران و نهادهای قانون گذار برای تدوین و تصحیح برخی تبصره ها در دسترسی آسانتر به منابع و اشیا موزه ای برای پژوهش از جمله مسائلی است که باید بیش از پیش در موزه‌ها مورد توجه قرار گیرد.
۸. کتابخانه‌های عمومی: توسعه خدمات کتابخانه‌ای؛
چندگانگی مدیریتی و تعدد سازمانهای مسئول و متولی در حوزه کتابخانه‌های عمومی منجر به گستردگی خدمات در این کتابخانه‌ها شده است. در عین حال، همفکری، هم‌افزایی و تعامل بین این نهادها در ارتقاء کیفی و کمی خدمات به اعضاء و جامعه مخاطبان کتابخانه‌های عمومی اثرات مطلوب دارد. ظرفیت‌های موجود در دستگاه‌هایی که متولی امر کتابخانه‌های عمومی هستند، میتواند فرصت‌هایی ارزشمند برای توسعه همکاری‌های فیمابین و تبادل تجربیات در راستای بهبود و گسترش خدمات به اعضاء فراهم کند. بر این اساس، تدوین سازوکار اجرایی، ارتباطی و قانونی مابین دستگاه‌های فرهنگی مسئول و متولی کتابخانه‌های عمومی به منظور همکاری‌های چندجانبه ضرورت دارد. همچنین، در کنار توسعه کمی کتابخانه‌های عمومی، ارتقاء کیفی و هدفمند خدمات با در نظرگرفتن نیازهای همه اقشار مردم، به منظور نیل به اهداف مدنظر ضروری است. در این راستا، نهادها و سازمانهای همسو در حوزه کتابخانه‌های عمومی بایستی با در نظر گرفتن اهداف متعالی و حقیقی فوق نسبت به توسعه کمی و کیفی خدمات خود اقدام نمایند. نهادهای همسو و متولی در حوزه کتابخانه‌های عمومی بایستی با تشریک مساعی، تبادل تجربیات و انعقاد تفاهم نامه‌های مشترک، برنامه‌ریزی منسجم و هدفمندی را به منظور ارائه خدمات متنوع به همه اعضاء و مخاطبان کتابخانه‌های عمومی تدوین کنند. تعامل بین انجمن‌های علمی و دانشگاهی و سازمانهای همسو در حوزه کتابخانه‌های عمومی به منظور همفکری و هم‌اندیشی در رفع مشکلات این حوزه پیشنهاد می‌شود.
۹. فناوری و نوآوری: بررسی وضعیت کسب و کارهای محتوا محور ایران؛
طرحهایی همچون ۱۰ برابر کردن تولید محتوای داخلی با رویکرد کسب و کار دیجیتال و فرصتهای آن برای متخصصان علم اطلاعات؛ اقتصادی کردن محتوای بومی تولید شده و طرح راه اندازی پارک تولید محتوای بومی کشور و فرصتهای آن برای متخصصان علم اطلاعات تشریح شد. همچنین، نقاط ضعف و چالشهای پیشروی کسب و کارهای محتوا محور در ایران و نقش و جایگاه کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در زیست‌بوم کسب‌وکار محتوا محور بررسی شد.
۱۰. کتابخانه های کودک و آموزشگاهی: نقش کتابدار در این مراکز؛
لزوم بازنگری در دروس دانشگاهی رشته با رویکرد کتابخانه های آموزشگاهی و پرداختن به مباحثی چون روانشناسی کودک، روش تدریس، شیوه‌های یادگیری، ادبیات کودک و ضرورت برقراری ارتباط بین کتابداران و معلمان، مدیران و ناظمان و اولیاء مدارس به منظور ایجاد تسهیلاتی برای برطرف کردن موانع در زمینه کتاب و کتابخوانی و همچنین، شرکت در برنامه ریزی درسی از سوی کتابدار ضروری است. همچنین، تغییر شرح وظایف کتابدار بعنوان کتابدار-معلم و کمک آنان جهت انجام فعالیتهای ترویجی نیز حیاتی است. کتابداران باید تلاش کنند موانع برقراری امانت بین کتابخانه‌های آموزشگاهی را بردارند.
۱۱. مدیریت کیفیت خدمات اطلاعاتی: استانداردهای خدمات کتابخانه در محیط الکترونیکی؛
به منظور ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه ها و مراکز اسناد کشور، در مواردی که نیاز به استاندارد وجود دارد، استانداردها باید شناسایی، تدوین و جاری‌سازی شود. در این خصوص، طرح ریزی و اجرای آموزشهای ضروری مبتنی بر نیازسنجی و مطالعات کاربران با مشارکت تدوین کنندگان استانداردها از یکسو، و کتابداران و متخصصان اطلاعات به عنوان تولید کنندگان اصلی محتوا و واسط میان تدوین کنندگان و کاربران، به ویژه در محمل های الکترونیکی توسط نهادهایی مانند انجمن مورد تأکید قرار گرفت. در این زمینه، رابطه مناسب ایجاد شده میان انجمن و سازمان ملی استاندارد ایران، بویژه کمیته فنی TC / ۴۶ میتواند به مثابه یک ظرفیت قابل توجه در تدوین، تصویب و آموزش استانداردهای پایه حرفه و رشته کارگشا باشد.
۱۲. سواد اطلاعاتی: سواد اطلاعاتی برای ترویج خودتوانمندسازی؛
سواد اطلاعاتی فراتر از مهارت جستجو در بانک‌های اطلاعاتی و یافتن مقاله و پایان‌نامه برای یک پروژه درسی است. سواد اطلاعاتی یک توانمندساز است که یادگیری مستقل و تمام عمر را ممکن می‌سازد. برای بهره‌برداری از قابلیت توانمندساز سواد اطلاعاتی باید سواد اطلاعاتی را به عنوان یک طرز فکر میان خود و کاربران (مشتریان‌مان) ترویج دهیم. باید مفهوم سواد اطلاعاتی را در ذهنمان ساختارشکنی کنیم یعنی بپذیریم نیاز اطلاعاتی باید به نیاز دانشی، بینشی و مهارتی بسط بیابد. اطلاعات موردنیاز هم فرمهای غیرمعمولی دارد که در کتابها و کلاسها کمتر به آن پرداخته شده است. با این طرز فکر وارد فرایند خودتوانمندسازی میشویم یعنی خودمان را برای نیاز واقعی کاربر و بازار روز حرفه و رشته می‌سازیم و با قرارگیری در چرخه مولد خودتوانمندسازی، کتابداران خودانگیخته و خلاق مجال و بستری خواهند یافت برای یادگیری چیزهای نو و به اشتراک‌گذاری تجربه‌هایشان از این فرایند.
۱۳. اطلاعات سبز: کتابخانه،مبدأییبرای تفکر محیطزیستی؛
در جهت تسهیل انتقال اطلاعات و آموزه‌های محیط زیستی همکاری بیشتری میان دفتر آموزش ترویج سازمان حفاظت ازمحیط زیست ونهاد کتابخانه های عمومی کشور صورت گیرد که میتوان به پارک کودک شهرداری در این زمینه اشاره کرد تا مکانی شود برای ترویج محیط زیست وهمکاری NGOها را در این پارک بتوان داشته باشیم. کمپین بین کتابداران با عنوان ترویج محیط زیست ایجاد شود تا هدفمندی وفعالیت های این کمپین مشخص شود و هر کتابدار خودرا به عنوان مروج محیط زیست معرفی کند. همچنین، کمپین های محیط زیستی مانند سه شنبه های بدون خودرو و یا کمپین ۱۸۰ درجه بدر کتابخانه ها اجرا شود.
۱۴. آرشیو و مراکز اسنادی: آرشیو و مسایل آن؛
با توجه به توسعه منابع اطلاعاتی و تکثر و تنوع آنها، ضرورت دارد نگاه جدیدی به تعریف سند در حوزه آرشیو وجود داشته باشد. باید تأکید شود که نگاه به آرشیو نباید نگاه کتابدارانه باشد. مواد آرشیوی برخلاف کتابها، به صورت مجزا فهرست نویسی و رده بندی نمی شوند بلکه باید آنها را به عنوان یک مجموعه در نظر گرفت و بر مبنای استانداردها و فراداده های موجود به سازماندهی، تنظیم و توصیف آنها اقدام نمود. از جمله منابع آرشیوی که مورد استفاده همگان است تاریخ شفاهی است. ضرورت دارد هر چه سریعتر نسبت به شناسایی پیشکسوتان رشته های مختلف و دریافت اطلاعات مورد نیاز از آنها پرداخت. آرشیو ملی باید مقررات مربوط به ارزیابی و امحاء منابع آرشیوی اعم از چاپی و الکترونیکی مانند اتوماسیون های اداری اقدامات لازم را به سازمانهای دولتی ابلاغ نماید. آرشیوهای دیداری و شنیداری نیز باید به عنوان بنیان اساسی توزیع این نوع منابع اطلاعاتی مورد توجه بیشتر قرار گیرند و در سازماندهی این منابع بر اساس اصول آرشیوی اقدام شود.
۱۵. مسائل نشر: چالشهای نشر تخصصی علم اطلاعات.
یکی از مهم‌مشکلات نشر تخصصی عدم ارتباط بین محتوای تولید شده و نیازهای جامعه متخصصان و بازار کار است. بنابراین لازم است ناشران در تولید محتوا، نیازهای واقعی جامعه کتابداری و بازار کار را مدنظر قرار دهند. توجه ناشران به فرایندهای داوری و کارشناسی اثر قبل از انتشار ضرورتی اجتناب ناپذیر است و ناشران باید جدیت بیشتری در این خصوص داشته باشند. توجه به مباحث بنیادی رشته در چند سال گذشته مورد کم مهری قرار گرفته و ناشران لازم است توجه بیشتری به این حوزه داشته باشند. در تولید کتاب‌های باید دقت شود تمام حوزه‌های موجود در رشته مورد توجه قرار گیرد و جامعیت نسبی در انتشار کتابها مدنظر ناشران قرار گیرد. منابع اساسی رشته که در سال‌های گذشته منتشر شده با توجه به تحولات سال‌های اخیر باید به‌روزرسانی شود. متاسفانه در سال‌های گذشته بلبشویی در انتشار کتاب‌های تخصصی رشته به وقوع پیوسته و کتاب‌های مناسب و ارزشمند چندانی منتشر نشده است، برنامه‌ریزی درست، به‌طوری که محتوای تولید شده از کیفیت لازم برخورداری و همچنین با نیازهای جامعه همخوانی داشته باشد، باید در برنامه ناشران قرار گیرد. با توجه به اینکه بخشی از مشکلات کیفیت محتوا، به دانشِ پایین نویسندگان کم‌مایگی بدنه دانشگاه و نظام آموزشی و همچنین نبود مهارت کافی در تولید محتوای مناسب است، انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی میتواند در آموزش متخصصان و همچنین اعضاء هیأت علمی نقش موثری داشته باشد.
