۱۳ آذر (سوم دسامبر)، روز جهانی معلولین است، در این روز بر اهمیت دسترسی برابر و عادلانه در کتابخانههای دانشگاهی تأکید میکنیم. مسئولیت اجتماعی ما، به عنوان کتابداران، این است که فضایی فراگیر و قابل دسترس برای همه فراهم کنیم.
برخی از مهمترین نکات:
• دسترسی فیزیکی مناسب: فراهم کردن رمپها، آسانسورها و درهای عریض برای افراد ویلچرنشین.
• تجهیزات کمکی برای افراد کمبین و نابینا: شامل تهیه نسخههای صوتی، تبدیل کتابهای چاپی به نسخه صوتی، صفحههای خوانا و فناوریهای تشخیص صدا، استفاده از نرمافزارهای تبدیل متن به گفتار، بهرهگیری از نرمافزارهای بزرگنمایی صفحه، تهیه رایانه با کیبوردهای ویژه
• تجهیزات کمکی برای معلولیتهای حرکتی: مانند میزهای قابل تنظیم، صفحههای لمسی و فضای مناسب برای حرکت، فاصلهٔ مناسب بین قفسهها برای چرخش ویلچر، تهیه کیبوردهای ارگونومیک یا کلیدهای بزرگتر، تهیه ماوسهای ویژه
• فناوریهای ویژه برای ناشنوایان: ارائه زیرنویس همزمان، ترجمه زبان اشاره، سیستمهای هشدار بصری و نرمافزارهای تبدیل گفتار به متن، خدمات ترجمه از راه دور، امکان ارتباط با کتابخانه از طریق چت و پیامرسانها
• ارائه خدمات ویژه: اسکن منابع و مدارک، تهیه نسخه پیدیاف برخی منابع، تهیه کتابهایی با فونت درشت، خدمات امانت در محل (از جمله کتابخانههای سیار)، در نظر گرفتن مدت امانت طولانیتر برای این گروه، کمک ویژه برای جستجوی منابع در نرمافزار کتابخانه.
• آموزش کارکنان: برگزاری دورههای آموزشی برای آشنایی با نیازهای افراد معلول، آموزش
• مبلمان و فضای راحت: استفاده از مبلمان قابل تنظیم و فضای کافی برای حرکت آسان.
• فضای آرام و بدون مانع: طراحی فضای کتابخانه برای راحتی کاربران معلول، تخصیص اتاقهای ویژه برای مطالعه، تعبیه نور مناسب و فضای ساکت برای نابینایان و کاربران اوتیسم.
بیایید با هم، محیطی فراگیر و برابر را در کتابخانههای دانشگاهی ایجاد کنیم.
منبع:رهنمودهای ایفلا برای دسترسپذیر کردن کتابخانهها برای افراد دارای معلولیت
IFLA Guidelines For Making Libraries Accessible For People With Disabilities
کمیته کتابخانههای دانشگاهی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران
