دکتر فدایی: تاکید بر ضرورت تدوين نقشه راه حوزه كتابداري و اطلاع رسانی
سپس دکتر غلامرضا فدائی عراقی، رئیس دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران در زمینه گستره دانش کتابداری و اطلاع رسانی و همچنین فعالیت های دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی سخن گفت: “دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران اولین دانشکده کتابداری در میان دانشگاه های دولتی کشور است. همیشه سعی ما بر این بوده است که جایگاه حوزه کتابداری و اطلاع رسانی را ارتقاء دهیم. “
وی افزود: “نکته بسیار مهم در این راستا بحث نقشه راه و یا سیاستگذاری می باشد و بدون داشتن سیاست کلی، کاری پیش نمی رود. برنامه استراتژیک برنامه اي است که موجب پویایی سازمان می شود و آینده آن را تأمین می کند. با استفاده از این برنامه می‌توان تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. “
رئیس دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران افزود: “در این خصوص چند راهکار می توان ارائه کرد از جمله: 1- تعریف کتابداری هم به معنای خاص آن و هم معنای جامع و فراگیر 2- ترک محدود انگاشتن حوزه و تقلیل آن به حرفه 3- داشتن برنامه کلان به عنوان نقشه راه. “
وی در ادامه بیان کرد: “برنامه راه باید از لحاظ بازار کار تنظیم شود. البته تاکنون اهداف عمده برنامه استراتژیک این حوزه متوجه این امر بوده است. همچنین توجه صرف به بازار کار کمترین توانایی را برای تصدی حداقلی وظیفه به همراه دارد. محدودیت های تحمیل شده از طرف وزارت علوم در قالب تعداد معدودی واحد درسی را نیز باید درنظر گرفت.”
دکتر فدائی در ادامه گفت: “نقشه راه باید معطوف به دامنه و حوزه کار بوده و تعاملی باشد. اخیراً کمیته برنامه ریزی در وزارت علوم به این موضوع توجه کرده است. علاوه بر مسائل ذکر شده باید به اخلاق علمی، سیاست اطلاعات علمی و حوزه کارآفرینی توجه ویژه شود.”
رئیس دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی پیشنهاد کرد: “فراخوانی عمومی در سراسر کشور صورت گیرد تا افراد با یکدیگر ارتباط داشته باشند و بهتر بتوانند به مسائل رشته بپردازند. همدلی و همرنگی باید برقرار گردد و به خانواده بزرگ کتابداری توجه شود.”
دکتر نوروزی چاکلی: ضرورت بازتعریف رشته کتابداری و اطلاع رسانی
در ادامه این نشست دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی، مدیر گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شاهد گفت: “نیاز به بازتعریف رشته کتابداری و اطلاع رسانی و تبیین این حوزه داریم. کتابداران بنا به تخصصی که در سازماندهی اطلاعات و مرجع شناسی دارند، می توانند در حوزه های دیگر نیز فعالیت داشته باشند. زمانی وزارت علوم می خواست حوزه چاپ و نشر را وارد رشته كتابداري کند ولی ما کاری در این باره انجام نداده بودیم. “
وی در ادامه پیشنهاد کرد: “یک همایش برای بررسی این مسأله برگزار گردد و با انتشار ویژه نامه ای به بیان تمامی مسائل و ناگفته هایی که در این رابطه وجود دارد، پرداخته شود.”
دکتر فرج پهلو: انتقاد از افزایش کمی گرایی در رشته کتابداری به جای توجه به کیفیت
در ادامه دکتر عبدالحسین فرج پهلو، عضو هیأت علمی گروه کتابداری دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: “کیفیت در رشته کتابداری پايين آمده و کمی گرایی افزایش یافته است. این موضوع در کارهای علمی نیز اثر گذاشته و بسیاری ازدانشجويان فقط به دنبال ارائه مقاله برای کسب امتیاز بیشتر هستند و این مسأله سبب می شود داوری آثار هم با مشکل مواجه گردد.”
دکتر باب الحوائجی: ضرورت تعیین یک محور ارتباط دهنده میان گروههای کتابداری کشور
سپس دکتر فهیمه باب الحوائجی، مدیر گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، پیشنهاد کرد: “تمامی گروه ها در این برنامه ریزی ها شرکت کنند و تأکید بیشتر بر فارغ التحصیلان جدید و جوانتر این رشته باشد. جهت انجام چنین اموری یک محور ارتباط دهنده لازم است و افراد باید براساس علایق و تخصص شان شرکت داده شوند. اما نکته بسیار مهم این است که محور یا راهبرد اجرایی چه کسی یا چه سازمانی می باشد؟”
دکتر رضایی شریف آبادی: انجمن به عنوان یک میانجی فعالیت می کند
دکتر سعید رضایی شریف آبادی در پاسخ به این سوال اظهار داشت: “انجمن به عنوان یک میانجی در نظر گرفته شود. این انجمن می‌تواند به کتابداری کمک بسیاری کند، همان‌طور که در موضوع ادغام نهاد کتابخانه های عمومی كشور و کتابخانه ملي انجمن موضع گرفت و با نامه‌نگاری هاي فراوان از این اقدام ممانعت کرد. بنابراین باید با همکاری یکديگر این نهاد را تقویت كنیم تا بتوانیم این روند را پیش ببریم و به نتیجه مطلوب برسیم. “
دکتر منصوریان: هر چه عنوان رشته عام تر باشد مخاطب بیشتری را جذب می کند
در ادامه دکتر یزدان منصوریان، مدیر گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت معلم تهران گفت: “بقایای هر رشته به کارکردهای آن رشته بستگی دارد و تجربه نشان می دهد که باید با زمان حرکت کرد. هر چه عنوان رشته عام تر باشد مخاطب بیشتری را جذب می کند؛ در این زمینه استفاده از تجربیاتی که در دنیا صورت می گیرد را باید مدنظر قرار داد. به طور مثال من در یک جستجوی اینترنتی 60 گرایش را در این رشته پیدا كردم و ما می‌توانیم در این حوزه با استفاده از این فرصت براي دانش آموختگان فرصت‌های شغلی خوبی فراهم کنیم. پیشنهاد می کنم این گستردگی لحاظ گردد و توجه به آن در اولویت قرار گیرد.”
سلاجقه: لزوم بازنگری در دروس قدیمی رشته کتابداری
در ادامه بحث مژده سلاجقه، مدیر گروه کتابداری دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: “کتابداری بین رشته ای است و در این رشته پراکندگی وجود دارد که باید یکی شود و دروس قدیمی نیز باید بازنگری گردد.”
دکتر مومنی: ضرورت تاسیس انجمن های متعدد در کتابداری
دکتر عصمت مومنی، مدیر گروه کتابداری دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: “در اکثر کشورها انجمن های متعددی داریم اما در ایران متأسفانه یک انجمن بیشتر وجود ندارد. درحالی که وجود انجمن های متعدد رقابت ایجاد می کند و باعث تولید علم می گردد.”
وی افزود: “همچنین لازم به ذکر است که فارغ التحصیلان این رشته نسبت به دانش و آگاهی خود، قابلیت کمی برای انجام کار عملی دارند.”
دکتر مهراد: با این برنامه های کهنه نمی‌توان پیش رفت. چندین سال است که ما آب در هاون می کوبیم.
در ادامه نشست دکتر جعفر مهراد، سرپرست کميته کتابداری و اطلاع رسانی شورای برنامهریزی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری با با اشاره به روند کند فعلی در بازنگری رشته کتابداری گفت: “دوستان ما متوجه قرن 21 نیستند در اين قرن باید به سرعت پیش رفت و کیفیت را نیز فدای کمیت نکرد. درست است که هم اکنون دوره دکتری کتابداری دانشگاه آزاد همدان و نیز دوره كارشناسي ارشد مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی برای دانشگاه باهنر کرمان تصویب شد، ولی باید بگویم با این برنامه های کهنه نمی‌توان پیش رفت. چندین سال است که ما آب در هاون می کوبیم. وقتی رشته ای برای تصویب در کمیته برنامه ریزی وزارت علوم می رود از من سوال می شود كدام گرایش؟ ولی متاسفانه ما پاسخ درستي نداريم چون خودمان هم نمی دانيم و از این بابت دچار سرگشتگی می شویم.”
دکتر مهراد: صدای رسایی برای ما وجودندارد، چون خودمان ضعیف عمل کردیم
مهراد تصريح كرد: “اكنون كه شرایط برای ما فراهم است، هنوز نتوانستیم این رشته را اصلاح و آن را پر بار کنیم. درست است که از سال 86 کارهای بسیاری انجام شده اما این کافی نیست و صدای رسایی برای ما وجود ندارد، چون خودمان ضعیف عمل کردیم. این میزان کار برای این جمع کم است. آرشيو، نسخ خطی، علم سنجی، و … تصویب شده است اما برای ایران بزرگ با این همه نیرو، اين ميزان رشته كم است. هر کدام از ما به نوعی کم کاری می‌کنیم و هنوز به نظر من از این گروه چیز خاصی بیرون نیامده است.”
دکتر مهراد: عنوان رشته هم اگر تغییر کند باید یک هم افزایی درباره آن وجود داشته باشد اما متاسفانه ما این هم‌افزایی را نمی‌بینیم
سرپرست کميته کتابداری و اطلاع رسانی شورای برنامهریزی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری درخصوص تغییر نام رشته کتابداری تاکید کرد: “عنوان رشته هم اگر تغییر کند باید یک هم افزایی درباره آن وجود داشته باشد اما متاسفانه ما این هم‌افزایی را نمی بینیم وگرنه شرایط برای هر کاری فراهم است. اگر این اتفاق بیفتد دانشجو انگیزه پيدا می‌کند، امروزه دانشجویان در بدو ورود به اين رشته آن را درک نمی‌کنند و از طرف ديگر استادانی مبانی رشته را در ترم‌هاي اول تدریس می‌کنند که تجربه خوبی ندارند و این تنها برای دانشگاه‌های پيام نور، جامع علمي كاربردي و آزاد نیست و دانشگاه‌هاي دولتي ما نيز به اين مشكل دچارند.”
دکتر مهراد: ما واسطه کمی براي تصويب گرايش‌ها داریم و باید از این فرصت استفاده کنیم
دکتر مهراد درخصوص تصويب گرايش هاي رشته كتابداري در وزارت علوم گفت : “هم اكنون گروه برنامه ریزی علوم اجتماعی در وزارت علوم برداشته شده است و ما بعد از این با عنوان کمیته کتابداری در وزارت علوم كار می‌كنیم. از سوي ديگر برخی از رشته‌هاي علوم انساني براي تصويب يك گرايش خود بايد دو امضا از وزارت علوم بگيرند اما فقط یک امضا می گیريم و رشته ای که خودمان تصویب می کنیم به شواری عالی برنامه ریزی رفته و پس از تصويب به امضاي وزیر مي رسد؛ این یعنی كه ما واسطه کمی براي تصويب گرايش‌ها داریم و باید از این فرصت استفاده کنیم.”
دکتر مهراد: کم کاری در تغییر دروس دوره دکتری کتابداری از سوی برخی گروهها
وی اظهار داشت: “زمانی که رشته جدیدی تصویب می شود متأسفانه باز همان دروس قدیمی تدریس می شود. در دوره دکتری از سه گروه خواسته ایم برنامه های جدید خود را ارائه دهند ولی متأسفانه در این زمینه کم کاری صورت گرفته است.”
دکتر مهراد: حضور متخصصان کتابداری در کرسی های نظریه پردازی و نقد در حوزه علوم اجتماعی
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در ادامه از حضور گروه كتابداري در کرسی های نظریه پردازی و نقد در حوزه علوم اجتماعی سخن گفت: “پيش از اين ما در زير مجموعه علوم اجتماعي و روانشناسی بوديم اما اكنون مي توانيم به صورت مستقيم وارد این کرسی های نظریه‌پردازی شویم و به زودی افرادی از این جمع برای این كرسي ها انتخاب مي شوند چراكه قرار نیست همه رشته ها به اين كرسي‌ها بروند و رشته ما جا بماند.”
دکتر مهراد: پذیرش گروه کتابداری در فرهنگستان علوم و لزوم معرفی اعضای این گروه
دکتر مهراد بیان داشت: “گروه کتابداری در فرهنگستان علوم پذیرفته شده است و زیر شاخه گروه علوم انسانی است که باید اعضای این گروه مشخص و معرفی گردند.”
دکتر مهراد: ما با دانشگاه آزاد، پیام نور و جامع علمی- کاربردی با مشکلاتی مواجه هستیم
مهراد در پايان با اعلام خبر چاپ کتاب «راهبردهای کمیته برنامهریزی» گفت: “اين كتاب را در اختیار همه گروه ها قرار دادیم. ما با دانشگاه آزاد، پیام نور و جامع علمی- کاربردی با مشکلاتی مواجه هستیم. چراکه تورم دانشجو و نداشتن عضو هیأت علمی از مشکلات جدي این مراکز آموزشی كه در این کتاب بدان پرداخته شده است.”
دومین جلسه سه ساعته مشترک مدیران گروه های آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی کشور و کميته کتابداری و اطلاع رسانی شورای برنامهریزی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری، در ساعت 17 پایان یافت.
