مطابق بند 6 اساسنامه کتابخانه ملی ایران٬ يكي از اهداف كتابخانه ملي “انجام مشاوره، نظارت، هدايت و ارائه خدمات فني و برنامه‌ريزي و سازماندهي كتابخانه‌هاي كشور” است از سوي ديگر سالهاست كه در كتابخانه‌هاي ملي بسياري از کشورها از مارك براي ماشينخوان كردن فهرستهاي كتابخانه اي، تسهيل در تبادل داده‌ها بين كتابخانهها استفاده مي كنند. با توجه به تلاش و سرمایه گذاری قابل توجهی که توسط سازمانهایی مثل ایفلا، کتابخانه کنگره، او.سی.ال.سی و کتابخانه‌های ملی از جمله كتابخانه ملي ايران در ایجاد و نگهداری پيشينه هاي مارک صرف شده است، حفظ پيشينه هاي موجود با توجه به توليد و ذخيره سازيميليونها پيشينه در قالب مارك منطقي است. تمركز طرح هاي پژوهشي زیادی در سراسر جهان، بر مساله انطباق پيشينه هاي مارك با استانداردها و مدل هاي نوين سازماندهي اطلاعات نيز اين مطلب را تاييد مي كند. كتابخانه ملي كه از سال 1377 با تأسيس كميته مارك ايران و اقدامات ديگر خود توانسته است در ماشين خوان كردن فهرست كتابخانه خود موفق باشد اكنون لازم است پژوهش و روزآمدسازی فرمت مارک ایران و نگهداری پیشینه های موجود را در دستور كار خود قرار دهد.
“طرح توسعه مارك ايران: بانك كتابشناختي” در تاريخ 26/05/95 به شوراي پژوهش سازمان ارائه شد و در تاريخ 07/07/95 مورد تصويب قرار گرفت. هدف این طرح، توسعه مارک ایران بر اساس یونی مارک در بانك كتابشناختي است.
اهداف این طرح عبارت است از:
۱) بررسی وضعیت موجود مارک ایران (بانك كتابشناختي)
۲) تعیین وضعیت و سطح مطلوب و مورد نیاز از فرمت یونی مارک (بانك كتابشناختي)
۳) تهیه فهرستی از اقدامات لازم برای دستیابی به وضعیت تعیین شده
4) تدوین مثالهای کاربردی متناسب با فیلدهای مورد نیاز برای سازماندهی منابع موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی و ویژگی های زبان فارسی
5) تهیه و تدوین مستندات لازم از ويرايش جديد مارک ایران (بانك كتابشناختي)
6) ارائه اصلاحات و تغییرات لازم براي اعمال در نرم افزار جامع كتابخانه ملي (رسا)
از جمله نتایج مهم این طرح، انتشار آن در قالب کتابی است که می تواند به عنوان راهنما و شیوه نامه مورد استفاده کتابداران و کارشناسان این حوزه در کتابخانه ملی و سایر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی قرارگیرد. علاوه بر تدوین کتاب، نتایج مطالعات این پژوهش کمک شایانی به تکمیل و توسعه برنامه رسا خواهد کرد و با توجه به این که برنامه رسا تنها محيط عملياتي برای ارائه مارک ایران است ٬اجرای نتایج پژوهش حاضر در آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
سيزدهمين جلسه اين طرح در تاريخ 22/10/95 تشکیل شد و اعضای طرح به بررسی و تبادل نظر در خصوص فيلدهاي 325، 326 و 327 پرداختند. تاكنون 104 فيلد( بلوك هاي 2، 3، 4 و 5) توسط اعضا مورد بررسي قرار گرفته است كه 26 فیلد آن ( فيلدهاي بلوك 2 و بخشي از فيلدهاي بلوك 3)در جلسه نهايي شده است از جمله فيلدهاي جديد مورد بررسي فيلد 251 بوده است كه در دسامبر 2012 به يوني مارك افزوده شده است . اين فيلد شامل اطلاعاتي درباره نحوه تنظيم و ترتيب مواد در يك مجموعه است و نيز نام واحد آرشيوي را ( براي مثال: مجموعه، رديف، پرونده، برگ) در سلسله مراتب توصيفآرشيوي بيان مي كند.
اعضای طرح به ترتيب حروف الفبا عبارتند از: دكتر سعيده اكبري داريان، دكتر زينب پاپي،دكتر فريبرز خسروي، شيرين تعاوني، دكتر افسانه تيموري خاني، نرگس خاتون عزيزيان، سهيلا فعال، دكتر محبوبه قرباني، الناز مرادي و طاهره يعقوب پور نرگسي.
لازم به ذكر است طرح پياده سازي آر.دی.ای (RDA) نیز از جمله برنامه ها و اولویت های سازمان است که طرح آن در آينده نزديك اجرايي خواهد شد.
